Stanisław Zalewski to ikona lubelskiego sportu. Jedna z najważniejszych postaci polskiego boksu, wspaniały sportowiec, niezrównany masażysta i psycholog sportu na długo przed pojawieniem się tego zawodu. Poniżej przedstawiamy fragment biografii „Pana Stasia” powstałej jako praca dyplomowa Andrzeja Rejmana, sporządzonej w 1984 r. w Zakładzie Historii Kultury Fizycznej w Instytucie Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Poniżej prezentujemy fragment dotyczący II Wojny Światowej.
Wrzesień 1939 r. Niemcy zbliżają się do Lublin. Stanisław Zalewski włamuje się do magazynu klubu sportowego „Unia”, skąd zabiera 16 par rękawic i dwa stopery. W kilka dni później jeden z kolegów przynosi ze zbombardowanego budynku PKS gruszkę bokserską. Ukrywa to wszystko w swoim mieszkaniu. Wkrótce później wezwanie do Arbeitsanatu aby stawił się roboty do Niemiec. Za uchylenie się od tego obowiązku zostaje osądzony na sześć miesięcy na Lubelskiem Zamku (1940 r.). Tam właśnie gestapo urządziło katownie i więzienie. Po zwolnieniu z nakazem wyjazdu do Niemiec wpada na pomysł zatrudnienia się w szpitalu (pracownik szpitala był zwolniony z wyjazdu na roboty). Gdy pytano go o kwalifikacje wyciągnięto świadectw ukończenia kursu. Wśród przedmiotów zdawanych figurował masaż. Front wschodni dostarcza wielu niemieckich żołnierzy do lubelskiego szpitala, gdzie Stanisław Zalewski ma za zadanie jak najszybsze przywracanie ich do zdrowia na potrzeby frontu. Sprytny, znający się na ludziach z polecenia organizacji podziemnej skupuje bron od niemieckich żołnierzy, których morale zostało mocno podważone brakiem sukcesów niemieckiej machiny wojennej. Po prawie roku tego procederu następuje wsypa. Sprawa pachnie szubienicą.
21 października 1943 r. przed szpital zajechał policyjny samochód: „Było ich trzech uzbrojonych. Prowadzili mnie do stojącego przy krawężniku samochodu. Ręce miałem podniesione do góry. Ten z prawej otworzył drzwiczki i zaczął się sadowić obok kierowcy, drugi obszedł samochód by wsiąść z drugiej strony, trzeci sięgnął do klamki, żeby wepchnąć mnie do środka. Błysnęła mi myśl, że teraz mam szansę. Trzasnąłem gestapowca w szczękę i w nogi. Posypały się strzały, wtedy uskoczyłem za pobliski róg ulicy. Było ciemno i dobrze znałem teren, to mnie uratowało”.
Po tej ucieczce ukrył się u kolegi, Mariana Konopnickiego, później u znanego biegacza Józefa Flisa. Koledzy M. Łza i Stanisław Laskowski wyrobili mu „lewą” kenkartę na nazwisko Stanisław Sniegocki. Musiał jednak uciekać z Lublin i ukrywać się we wsi Zemborzyce u rodziny Pryszniaków, którym pomagał w gospodarstwie. Przez prawie całą okupację nie przerywa treningów. Wiosną 1943 r. wydzierżawia kawałek łąki na której organizuje treningi bokserskie. Będąc w ukryciu przed okupantem w nocy przeprowadza długie marszobiegi po zemborzyckim lesie, trenuje ze skakanką.
Do Zalewskiego dociera jeden z kolegów z informacją o mającym się odbyć w Lublinie za zgodą okupanta 12 V 1944 r. meczu bokserskiego Lublin – Warszawa, którego organizatorem był znany aktor warszawski Jaksztas. Zalewski zgadza się walczyć. Koledzy organizują mecz tak, aby walczył jako pierwszy: „walka ze Śmiechem sprawiła mi ogromną satysfakcję. Popsuło ją trochę to, że nie oczekując na werdykt musiałem uciekać. Później dowiedziałem się, że wygrałem, a cały mecz wygrała Warszawa 6:4. Dotarł do mnie nawet „góral” stanowiący jakbyśmy to dziś nazwali: zwrot kosztów podróży”. Było to wiosną 1944 r., niedługo później Lublin został wyzwolony.
Koniec części II.
Część pierwsza: link
Pisownia oryginalna.
Skan maszynopisu pracy dyplomowej znajduje się w zbiorach Centrum Historii Sportu w Lublinie.
