Badając tradycje lubelskiej koszykówki, należy doszukiwać się jej korzeni w sporcie akademickim i jego związkach z Unią Lublin, występach podczas Akademickich Mistrzostw Polski oraz imprez wysokiej rangi jak Mistrzostwa Polski w koszykówce kobiet. Jedno z takich wydarzeń odbywało się w dniach 20-21 lutego 1937 r.
Do finałów rozgrywanych w Hali YMCS w Lublinie zgłosiły się cztery drużyny reprezentujące pięć okręgów, które organizatorzy podzielili na dwie grupy:
Gr. 1: AZS Warszawa, IKP Łódź, Unia Lublin
Gr. 2: Polonia Warszawa, Makabi Kraków, Młode WIZO Lwów.
Wartym podkreślenia jest fakt, iż tytułu broniły koszykarki Polonii Warszawa, który wywalczyły podczas turnieju w Krakowie, odbywającym się.. dwa lata wcześniej. Zawodów o mistrzostwo 1936 r. nie rozegrano ze względu na zbyt mała liczbę klubów chętnych podjąć walkę.
Faworytkami lubelskich zawodów były zawodniczki stołecznego AZS występując w składzie: Jaśnikowska, Wiszniewska, Brzustowska, Gęsiorowska, Bruszkiewiczówna, Holfeierówna, Wojnarowska, Cegielska, Bąkowska, Kasperkówna.
Według ówczesnych komentatorów srebro zdobyć miała Polonia Warszawa w składzie: Szmidówna, Olczakówna, Wiewiórska, Kamecka, Bielakówna, Lena i Kłyszjkowa.
O brąz walczyć miał IPK Łódź z koszykarkami kadry narodowej: Glażewską, Oruszczyńska i FIlipikakówna.
Na rozpoczęcie turnieju nie dojechała mimo zgłoszenia drużyna Makabi Kraków, co nie przeszkodziło w uroczystym otwarciu przez ówczesnego Prezydenta Lublina p. Bolesława Liszkowskiego (który urząd objął zaledwie dwa dni wcześniej!). Opinia uczestników zawodów jednoznacznie uznała, że bolączki organizacyjne nie pozwoliły na osiągnięcie zadowalającego poziomu Mistrzostw. Wynikały one z problemów logistycznych (za krótka i zbyt niska hala), złego systemu rozgrywek niezmienionego po potwierdzeniu nieobecności Makabi, na czym wyraźnie ucierpiała drużyna IKP Łódź.
Pierwszego dnia odbyły się mecze:
IPK Łódź – Unia Lublin zakończony wynikiem 43:4.
AZS Warszawa – IKP Łódź z rezultatem 21:19
Polonia Warszawa – Młode WIZO Lwów z wynikiem 47:10.
Drugi dzień przyniósł kolejne ciekawe widowiska:
AZS Warszawa – Unia Lublin 89:14
IKP Łódź – WIZO Lwów 36:29
AZS Warszawa – Polonia Warszawa 31:24
Tytuł Mistrza Polski zdobyła drużyna AZS Warszawa, przed Polonią Warszawa, IKP Łódź, Unia Lublin, WIZO Lwów.
Ciekawe podsumowanie turnieju odnaleźć możemy w Przeglądzie Sportowym: ” Nowo kreowany Mistrz Polski, AZS na tytuł w zupełności zasłużył. Akademicki górowały nad pozostałymi zespołami, przede wszystkim pod względem wyszkolenia technicznego, kondycji i rezerw. (…) Będąc pozbawiony obrończyni Holfeierówny, a w pierwszym dniu również doskonałej Cegielskiej, potrafił załatać owe dziury w sposób niemal niewidoczny, o czym świadczy zwycięstwo nad doskonałym zespołem IPK. W meczu z Unią grając niemal samymi rezerwami, uzyskał AZS nawet wynik rekordowy mistrzostw 89:14.
W AZS Brylowały w ataku: Jaśnikowska, Brzustowska i Wiszniewska. Trudno tu wyróżnić jedną, gdyż krzywdziłoby to pozostałe. Poza tym wymienić należy Bruszkiewiczównę w obronie.
Obserwatorzy widowiska nie omieszkali surowo podsumować pracę sędziów: „Godne pożałowania było sędziowanie. Na przyszłość można by sobie życzyć staranniejszego dobory obsady sędziowskiej. Tymczasem mistrzostwa w Lublinie stanowiły teren popisu sędziów mniej lub więcej nieudolnych, nieraz nieznających przepisów, a zupełnie już wprost – nieobeznanych z samą techniką sędziowania przez dwu arbitrów. Na wysokości zadania stała jedynie para: Sawoniak (Warszawa) i Koeller (Lwów), a do ich poziomu podciągnął się jeszcze Bielecki (Warszawa).
Wartym odnotowania jest fakt, iż po zakończeniu turnieju swój mecz rozegrali kierownicy drużyn w dwóch składach: Warszawa – Miejscowi. Zwyciężył zespół stołeczny 35:27. Mecz sędziowały panie: Brzustowska i Kłyszjkowa.
Autor: Paweł Markiewicz. Źródło: Przegląd Sportowy r. 1937
